Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, antibiyotiklerin doğru ve bilinçli kullanımının önemine dikkat çekti. Dr. Mamçu, kontrolsüz antibiyotik kullanımının sadece bireysel sağlığı değil, halk sağlığını da tehdit ettiğini vurguladı.
Antibiyotik Direnci Alarm Veriyor
Mamçu, ESCMID Global 2025 konferansında sunulan araştırmaya göre, antimikrobiyal direnç (AMR) ile bağlantılı çocuk ölümlerinin arttığını belirtti. “Güneydoğu Asya’da ‘dikkat antibiyotikleri’nin kullanımı %160, Afrika’da %126 oranında artmış durumda. Yaygın antibiyotiklerin etkinliğini yitirmesi, zatürre, sepsis ve ishalli hastalıklar gibi daha önce tedavi edilebilen durumları ölümcül hâle getiriyor” dedi.
Doğru Antibiyotik Kullanımı Önemli
Dr. Mamçu, antibiyotiklerin yalnızca mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel enfeksiyonlarda kullanılmasının gerektiğini söyledi. Tanı konmadan veya enfeksiyon olmadan antibiyotik kullanımının, yanlış ilaç seçimi, yetersiz veya aşırı doz, uygunsuz doz aralıkları gibi sorunlara yol açacağını belirtti.
Direnç Gelişimi Küresel Bir Tehdit
Dünya Sağlık Örgütü’nün 2024 raporuna göre, 2050 yılına kadar antibiyotik direnci yılda 10 milyon kişinin hayatını tehdit edebilir. Mamçu, antibiyotiklerin sadece insan sağlığında değil, hayvancılık ve tarımda da yaygın şekilde kullanıldığını ve bunun dirençli bakterilerin yayılmasını hızlandırdığını belirtti. “Antibiyotik direnci, insan, hayvan ve çevre sağlığını kapsayan ‘tek sağlık’ yaklaşımıyla ele alınmalı” dedi.
Türkiye’de Durum
Mamçu, “Ülkemizde yazılan her 100 reçetenin 14’ünde antibiyotik bulunuyor. Doğru kullanım için doktor reçetesi şart. Yanlış kullanım, özellikle yoğun bakımda ve bağışıklığı zayıf hastalarda ciddi risk oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
Uzmanlardan Kullanım Önerileri
Dr. Mamçu, antibiyotiklerin etkili ve güvenli kullanımı için şunları önerdi:
-
Antibiyotikler yalnızca doktor reçetesi ile alınmalı.
-
Doktorun belirlediği doz, sıklık ve tedavi süresine eksiksiz uyulmalı.
-
İlacın tamamı bitirilmeden tedavi sonlandırılmamalı.
-
Kaçırılan dozlarda normal sürece geri dönülmeli.
-
Yan etki veya rahatsızlık durumunda derhal doktora başvurulmalı.
Dr. Mamçu son olarak, “Her boğaz ağrısı, baş ağrısı veya geniz akıntısı antibiyotik gerektirmez. Karar verme yetkisi yalnızca doktora aittir” diyerek uyarısını yineledi.
