Bilgisayar tarihinin en nadir eserlerinden biri olan UNIX’in dördüncü sürümünün tam kopyası, 52 yıl sonra bir depo temizliği sırasında bulundu.
Bilgisayar dünyası, 52 yıldır kayıp olan UNIX Dördüncü Sürümü’nün izini sürdüğü teyp makarasında büyük bir keşfe tanık oldu. Üzerinde 2008 yılında hayatını kaybeden mühendisin el yazısının yer aldığı makarada, işletim sisteminin tam kopyasının olabileceği tahmin ediliyor.
Profesör Robert Ricci, keşfi sosyal medyada duyurdu. Ricci, dokuz parçadan oluşan teyp makarasının üzerinde “Bell Labs V4’ten UNIX Orijinali” etiketi bulunduğunu ve el yazısının eski danışmanı Jay Lepreau’ya ait olduğunu doğruladı. Lepreau, 2008 yılında vefat etmişti.
UNIX’in Dördüncü Sürümü, C programlama diliyle yeniden yazılan çekirdeği ve temel yazılımlarıyla bilgisayar bilimi tarihinin kilometre taşlarından biri olarak kabul ediliyor. Şimdiye kadar bu sürümden yalnızca parçalar ve belgeler erişilebiliyordu.
Araştırma ekibi, makarayı ilk kimin kullandığını da ortaya çıkardı. Belgeler, teyp makarasının bilgisayar grafikleri tarihinin ikonik ismi Martin Newell’a gönderildiğini gösterdi. Newell, 3D modellemenin simgesi hâline gelmiş “Utah Çaydanlığı”nın mucidi olarak biliniyor. Bu durum, makarayı sadece yazılım yedeği değil, aynı zamanda bilgisayar grafiklerinin doğuşuyla bağlantılı tarihi bir belge hâline getiriyor.
Profesör Ricci, makarayı Kaliforniya’daki Bilgisayar Tarihi Müzesi’ne (CHM) teslim edecek. Müzede veri kurtarma uzmanı Al Kossow, teyp verilerini 100 GB’lık RAM’e aktaracak analog-dijital dönüştürücülerle okuyacak ve Len Shustek’in geliştirdiği özel analiz yazılımını kullanacak. Yaklaşık 365 metre uzunluğundaki 9 kanallı manyetik banttan verilerin büyük ölçüde kurtarılması bekleniyor.
CHM uzmanı Kossow, “Böylesi nadir bir bulgu her zaman karşımıza çıkmaz. Kurtarma çalışması, proje listemin en üst sırasına alındı” dedi. Uzmanlar, teyp verilerinin başarıyla okunması hâlinde, UNIX V4’ün eksiksiz orijinal kopyasının yeniden gün yüzüne çıkacağı görüşünde.
