Uzun süreli yüksek seviyede kan şekeri, sinir hücrelerine ve damar sistemine ciddi zararlar verebilir. Bu durum, özellikle diyabet hastalarında ayaklarda başlayan ve zamanla ilerleyen sinir hasarlarına yol açar. Sinirlerin zarar görmesi sonucu ayaklarda hissizlik, karıncalanma ve yanma gibi şikayetler ortaya çıkar ve bu da yaraların oluşmasına ve enfekte olmasına zemin hazırlar. Eğer bu süreçte erken önlemler alınmazsa, enfeksiyonlar kontrol edilemez hale gelir ve ciddi sonuçlar doğurabilir; hatta ampütasyon gibi kalıcı kayıplara sebep olabilir. Bu noktada, diyabetik ayak hastalığının önlenebilir olduğu ve düzenli kontrol, doğru bakım ve beslenme alışkanlıklarıyla büyük oranda engellenebileceği bilinmelidir.
Düzenli kan şekeri takibi ve sağlıklı yaşam tarzı, diyabetik ayak hastalıklarının en temel koruyucu unsurlarıdır. Sağlıklı ve dengeli beslenmenin, bu hastalıkların önlenmesinde kritik bir rol oynadığını vurgulayan Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya, özellikle lif oranı yüksek, rafine şeker ve işlenmiş gıdalardan uzak bir beslenme planının, kan şekeri dalgalanmalarını önlemede ve damar ile sinir sağlığını koruyarak ayak sağlığını desteklemede temel olduğunu belirtti.
Beslenme Alışkanlıkları ve Diyabetik Ayak Koruması
Sağlıklı beslenmenin, diyabetik ayak hastalığında başarıyla korunma ve iyileşme sağlayan temel faktörler arasında yer aldığını vurgulayan uzmanlar, özellikle şu noktaların altını çiziyor:
- Baklagiller kan şekerini dengeliyor: Diyabetik ayak yaralarının tedavisinde en önemli adım, kan şekerinin etkili şekilde kontrol altına alınmasıdır. Yüksek kan şekeri, vücudun iyileşme süreçlerini yavaşlatırken, enfeksiyon riskini de artırır. Doğru beslenme, bu noktada devreye girer. Özellikle tam tahıllar ve baklagiller gibi yavaş sindirilen karbonhidratlar, insülin seviyelerini düzenleyerek kan şekerinin stabil kalmasını sağlar.
- Yüksek protein yara iyileşme sürecini hızlandırıyor: Yaraların hızlı ve sağlıklı iyileşmesi için vücudun yeterli miktarda proteine ihtiyacı vardır. Proteinler, hücre ve doku onarımında anahtar rol oynar. Tavuk, hindi, balık, yumurta, baklagiller ve az yağlı süt ürünleri, yüksek kaliteli protein kaynakları olarak öne çıkar.
- Sağlıklı yağlar enflamasyonu azaltıyor: Omega-3 yağ asidi açısından zengin gıdalar, örneğin somon, ceviz ve chia tohumu, vücuttaki enflamasyonu azaltır ve yaraların iyileşmesini hızlandırır. Bu tür sağlıklı yağlar, hücrelerin yenilenmesine katkı sağlar ve yara bölgesinde iltihaplanmayı engeller.
- C ve E vitamini bağışıklık sistemini güçlendiriyor: Bağışıklık sistemini destekleyen ve yara iyileşmesini hızlandıran bu antioksidanlar, özellikle portakal, kivi, biber ve brokoli gibi C vitamini bakımından zengin gıdalar ile fındık, yeşil yapraklı sebzeler ve ay çekirdeği gibi E vitamini kaynaklarıyla alınabilir. Bu vitaminler, cilt onarımını teşvik eder ve oksidatif stresle savaşır.
- Magnezyum enerji üretimini artırıyor: Hücrelerin onarım sürecinde önemli olan mineraller arasında yer alan magnezyum ve çinko, yara iyileşmesini destekler. Çinko, deniz ürünleri, et, kabak çekirdeği ve fasulye gibi besinlerde bulunurken, magnezyum ise koyu yeşil yapraklı sebzeler, fındık ve tam tahıllarda bolca yer alır.
- Rafine gıdalar kan şekerini hızlı yükseltiyor: Şekerli ve rafine gıdalar, kan şekerini aniden yükselterek diyabetik ayak yaralarının iyileşme sürecini olumsuz etkiler. Bu nedenle, şeker ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak, kan şekerinin stabilize kalmasını sağlar ve böylece ayak sağlığını korur.
Uzmanlar, sağlıklı beslenme ve düzenli kontrolün yanı sıra, uygun ayak bakımı ve hijyenin de diyabetik ayak hastalıklarından korunmada kritik olduğunu vurguluyor. Bu bilinçli yaklaşım sayesinde, diyabet hastaları yaşam kalitelerini artırabilir ve ciddi komplikasyonların önüne geçebilirler.
