Arabanızın vites kolu kilitlendiğinde veya zorlandığında akla genellikle büyük mekanik arızalar gelir. Ancak sorunun kaynağı bazen basit bir sıvı eksikliği, bazen de küçük bir elektronik parça olabilir.
İşte vites kolunu kilitleyen veya zorlaştıran temel nedenler ve acil durumda yapılması gerekenler:
1. En Büyük Suçlu: Şanzıman Yağı
Vites problemlerinin bir numaralı nedeni, özelliğini yitirmiş veya azalmış şanzıman yağıdır.
-
Otomatik Viteslerde: Yağ sadece parçaları yağlamaz, vites geçişi için gereken hidrolik basıncı da oluşturur. Yağ azalırsa veya yanıp koyulaşırsa basınç düşer, kol sıkışır.
-
Aşırı Isınma: Özelliğini kaybeden yağ, sürtünmeyi engelleyemez ve şanzıman ısınarak parçaların genleşmesine ve sıkışmasına yol açar.
2. Mekanik ve Fiziksel Engeller
-
Tıkanmış Filtre: Şanzıman filtresi kirlendiğinde yağ dolaşımı bozulur, bu da vites kolunda sertlik yaratır.
-
Kopuk Halatlar: Vites seçici kabloları (halatları) aşınırsa veya koparsa, kolu hareket ettirseniz bile şanzımana komut gitmez.
3. Elektrik Arızaları (Otomatik Vitesler İçin)
Sorun bazen mekanik değil, tamamen elektroniktir.
-
Vites Kilidi Solenoidi: Bu parça arızalanırsa veya fren lambası anahtarınız (müşürü) bozulursa, araç frene bastığınızı algılayamaz ve vitesin “Park (P)” konumundan çıkmasına izin vermez.
4. Manuel Araçlarda Debriyaj Faktörü
Manuel viteslerde sorun genellikle şanzımanın kendisinden ziyade debriyaj sistemindedir.
-
Aşınmış Disk:
Debriyaj diski aşınırsa veya tam ayırmazsa, dişliler dönmeye devam eder ve vites kolu sanki bir duvara çarpmış gibi sertleşir.
Vites Kolu Hareket Etmiyorsa Ne Yapmalı?
Eğer yolda kaldıysanız ve vites kolu kımıldamıyorsa şu yöntemleri deneyebilirsiniz:
-
Aracı Sallayın: Otomatik araçlarda park mekanizması (Parking Pawl) üzerine yük binmiş olabilir (özellikle yokuşta). Aracı hafifçe ileri geri sallamak bu yükü alabilir.
-
“Shift Lock” Düğmesini Kullanın: Çoğu otomatik vitesin yanında (bazen küçük bir kapağın altında) acil durum serbest bırakma düğmesi bulunur. Bir anahtar veya tornavida yardımıyla bu düğmeye basarken vitesi hareket ettirebilirsiniz.
İlk Kontrol Listesi
-
Yağ Rengi ve Kokusu: Şanzıman yağı yanık kokuyorsa veya rengi siyaha dönmüşse acil değişim gerekir.
-
Sızıntı: Aracın altında kırmızımsı (genellikle şanzıman yağı rengidir) bir sıvı birikintisi var mı?
