Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, antibiyotik direncinin özellikle çocuklarda zatürre, sepsis gibi tedavi edilebilir hastalıkları yeniden ölümcül hâle getirdiğine dikkat çekti.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası kapsamında antibiyotiklerin yanlış ve gereksiz kullanımına karşı önemli uyarılarda bulundu. Yanlış kullanımın özellikle çocuklar ve bağışıklığı zayıf bireyler için ciddi riskler oluşturduğunu belirten Dr. Mamçu, “Yaygın antibiyotikler etkinliğini yitirdikçe, tedavi edilebilir hastalıklar ölümcül hâle geliyor.” dedi.
Direnç artıyor: Tedavi edilebilir hastalıklar yeniden ölümcül
ESCMID Global 2025 konferansında sunulan araştırmaya değinen Dr. Mamçu, antimikrobiyal direnç ile bağlantılı çocuk ölümlerinde dikkat çeken artışın görüldüğünü belirtti:
“Dikkat antibiyotikleri”nin kullanımının Güneydoğu Asya’da %160, Afrika’da %126 arttığı ortaya kondu.
Bu durumun özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde çocuk ölümlerini artırdığını ifade eden Mamçu, dirençli bakterilerin zatürre, sepsis ve ishale bağlı ölümleri yeniden yükselttiğini söyledi.
Antibiyotik ancak enfeksiyon kanıtlandığında!
Dr. Mamçu, antibiyotiklerin doğru kullanım prensibini şu şekilde açıkladı:
“Enfeksiyonun bakteriyel olduğunun kanıtlanması gerekir. Gereksiz kullanım, yanlış ilaç seçimi ve uygunsuz dozlar direnci tetikler.”
DSÖ: 2050’de her yıl 10 milyon ölüm!
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2050 yılına gelindiğinde antibiyotik direnci nedeniyle her yıl 10 milyon kişinin hayatını kaybedebileceği öngörülüyor.
Mamçu, sadece insan sağlığında değil hayvan yetiştiriciliği ve tarımda da kullanılan antibiyotiklerin, gıda ve su yoluyla dirençli bakterilerin yayılmasını hızlandırdığını hatırlattı:
“Bu konu tek sağlık yaklaşımıyla, insan-hayvan-çevre sağlığı birlikte ele alınmalı.”
Türkiye’de her 100 reçetenin 14’ünde antibiyotik var
Türkiye’de antibiyotiklerin kullanılan ilaçlar arasında maliyette ve kullanımda ikinci sırada olduğunu belirten Mamçu, reçeteyle satış zorunluluğu sonrası olumlu gelişmeler olsa da hedeflenen seviyeye henüz ulaşılamadığını söyledi.
“Dirençli mikroorganizmalar özellikle yoğun bakımlarda ciddi tehdit oluşturuyor. Yatış süresini uzatıyor, ölüm riskini artırıyor.”
“Antibiyotik gerekip gerekmediğine yalnızca doktor karar verir”
Dr. Mamçu, doğru kullanıma yönelik hayati hatırlatmalarda bulundu:
-
Sadece doktor reçetesi ile kullanılmalı
-
Belirtiler geçse bile tedavi süresi tamamlanmalı
-
Düzenli aralıklarla alınmalı
-
Yan etkide mutlaka doktora başvurulmalı
“Her boğaz ağrısı antibiyotik gerektirmez — karar yetkisi sadece doktorda.”
