İstanbul’da tatilde olan bir aile gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırıldı; üç kişi yaşamını yitirdi, baba yoğun bakımda.
İstanbul Fatih’te bir otelde konaklayan dört kişilik Böcek ailesi, gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırıldı. Üç ve altı yaşındaki iki çocuk ile anne hayatını kaybederken, baba yoğun bakımda tedavi görüyor.
İstanbul İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Abdullah Emre Güner, 13 Kasım akşamı yaptığı açıklamada, “Fatih ilçesinde bir otelde konaklayan Böcek ailesinin fertlerinin gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılması ve iki evladımızın hayatını kaybetmesi bizleri derinden üzmüştür” dedi. Ayrıca olayla ilgili soruşturma başlatıldığını belirtti.
Alınan bilgilere göre aile, 11 Kasım’da İstanbul Ortaköy’de seyyar satıcıdan midye aldı ve bir restoranda yemek yedi. Aynı gün başlayan mide bulantısı ve kusma şikayetleri nedeniyle 12 Kasım’da çevredeki hastanelere başvurdular, tedavi sonrası otele döndüler.
Benzer bir vaka Rize’de de yaşanmıştı. Rize’de bir mevlitte dağıtılan tavuklu yemeği yiyen 94 kişi gıda zehirlenmesi nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı. Rize Sağlık Müdürü Gökhan Demiral, “Hayati tehlike arz eden bir durum gözükmüyor” açıklamasını yapmıştı.
Gıda zehirlenmesi nasıl oluşur?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), temiz olmayan su veya gıda tüketimiyle ortaya çıkan hastalıkları “gıda kaynaklı hastalıklar” olarak tanımlıyor. 200’den fazla gıda kaynaklı hastalık bulunuyor. Zararlı bakteri, virüs ve parazitlerle kontamine gıdalar tüketildiğinde gıda zehirlenmesi meydana geliyor.
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), gıdaların şu durumlarda insan sağlığı için risk oluşturabileceğini belirtiyor:
-
Yeterince pişirilmemesi veya tekrar tekrar ısıtılması,
-
Ellerini yıkamamış veya hasta bir kişi tarafından hazırlanması,
-
Uygun sıcaklıkta saklanmaması,
-
Hayvan veya böcek teması,
-
Son tüketim tarihinin geçmesi.
Riskli bakteriler ve virüsler:
Tarım ve Orman Bakanlığı’na göre Salmonella, Listeria monocytogenes, Campylobacter jejuni, E. coli O157:H7 ve Staphylococcus aureus başlıca gıda kaynaklı patojenler.
Dr. Tristan Cogan (Bristol Üniversitesi) “Gıda zehirlenmesine verilen tepkiler bakterinin türüne bağlı” diyor. Öne çıkanlar:
-
Kampilobakter: Çiğ et, pastörize edilmemiş süt ve arıtılmamış su kaynaklı, belirtiler 2-11 gün içinde ortaya çıkabilir.
-
Listeria monocytogenes: Paketli sandviç, pişmiş et ve peynirlerde bulunabilir, özellikle yaşlı ve bağışıklığı zayıf kişiler için tehlikeli.
-
Salmonella: Yumurtalar, çiğ tavuk ve hindi etinde görülür; ateş, ishal ve kramplar yapabilir.
-
E. coli: Az pişmiş kırmızı et ve pastörize edilmemiş sütle bulaşabilir.
-
Shigella: Kontamine su ile yıkanmış gıdalarda bulunur.
-
Norovirüs: En sık ishal ve kusmaya neden olan virüs; çiğ kabuklu deniz ürünleri risklidir.
Belirtiler:
İshal, bulantı, kusma, karın ağrısı ve kramplar en sık görülen belirtiler. Bazı durumlarda yüksek ateş, halsizlik, baş ağrısı, bulanık görme ve karıncalanma da olabilir. Belirtiler birkaç saat ile birkaç gün içinde başlayabilir.
Riskli gıdalar:
Reading Üniversitesi’nden Dr. Kimon Andreas Karatzas, tavuk ve kabuklu deniz ürünlerinin daha sık zehirlenmeye yol açtığını söylüyor. İlginç olarak salatalar da riskli olabiliyor. Yaz ayları, bakterilerin hızlı üremesi nedeniyle riskin arttığı dönemler.
Korunma yöntemleri:
EFSA, gıda güvenliği için öneriyor:
-
Et, yumurta ve balık gibi gıdaları iyice pişirin,
-
Çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı saklayın,
-
Temiz kesme tahtası ve gereçler kullanın,
-
Eller ve sebzeleri iyice yıkayın, çiğ etleri yıkamayın,
-
Gıdaları 5°C altında saklayın.
Dr. Cogan, “İlk alacağınız önlem pişmiş ve çiğ gıdaları mutfağınızda ve sakladığınız yerde ayrı tutmak” diyor.
Kimler daha çok risk altında?
Hamileler, küçük çocuklar, bağışıklığı zayıf olanlar ve yaşlılar gıda zehirlenmesine daha açık. Genetik faktörler de bağışıklığı etkileyebilir.
Gıda zehirlenmesi durumunda ne yapılmalı?
Dr. Cogan, bol su içilmesini, hastalık geçene kadar okul ve işten uzak durulmasını öneriyor. Hafif yemeklerle beslenmek ve ciddi belirtilerde doktora başvurmak gerekiyor.
Doktora başvurulması gereken durumlar:
-
Kan veya koyu renk kusma,
-
Şiddetli karın ağrısı ve baş ağrısı,
-
Cilt, dudak veya dilde renk değişiklikleri,
-
Nefes almada zorluk, kafa karışıklığı.
Kaynak: BBC, EFSA, Tarım ve Orman Bakanlığı, İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
