Leiden Gözlemevi’nden Melissa McClure liderliğindeki uluslararası bilim insanları, kayalık gezegenlerin doğuş sürecinin en kritik aşamalarına dair çığır açan bulgulara imza attı. Bu ekip, Dünya gibi yaşanabilir gezegenlerin oluşumunun başlangıcını ilk kez doğrudan gözlemleme fırsatı yakaladı. McClure, “Gezegenlerin ilk adımlarını şu anda gözlemliyoruz; bu, gezegen oluşumunun gizemlerini anlamamızda devrim niteliğinde bir gelişme” diyerek heyecanını dile getirdi.
Bu önemli keşif, NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ve Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) gelişmiş gözlem teknolojilerinin eş zamanlı kullanımıyla gerçekleştirildi. Çalışmada incelenen yıldız, Dünya’ya yaklaşık 1.370 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve Güneş’e benzeyen genç bir yıldız olan “HOPS-315” olarak adlandırılıyor. Bu yıldız, sadece 100 ila 200 bin yıl yaşında olup, genç gezegen sistemlerinin erken evrelerini temsil ediyor.
Ekibin yaptığı detaylı analizler, HOPS-315’in çevresinde bulunan gaz disklerinin derinliklerine inerek, katı parçacıkların yoğunlaşmaya başladığını ilk defa doğrudan gözlemlemeyi mümkün kıldı. Yıldızın Dünya’ya dönük eğimi sayesinde, diskin iç yapısına dair oldukça net ve detaylı görüntüler elde edildi. Bu gözlemler sırasında, silisyum monoksit gazı ve kristal silikat minerallerinin varlığı tespit edildi. Bu mineraller, yaklaşık 4.5 milyar yıl önce Güneş sistemimizin ilk katı bileşenlerinin yapı taşları olarak kabul ediliyor ve gezegen oluşumunun temel unsurlarını temsil ediyor.
Uzmanlar, bu yapıların özellikle Mars ve Jüpiter arasındaki asteroid kuşağına benzer bir bölgede oluştuğunu belirtiyorlar. ‘BİLMİYORDUK, YAYGIN OLABİLECEĞİNİ GÖRDÜK’ ifadesiyle McClure, bu yeni keşfin gezegen oluşumunun evrensel bir süreç olabileceğine işaret etti. Çalışmanın sonuçları, genç yıldızların çevresinde sıcak minerallerin oluşumu ve bu minerallerin gezegenlerin temel yapıtaşlarını oluşturma sürecine katkısını gözler önüne seriyor.
Chicago Üniversitesi’nden Fred Ciesla, doğrudan gözlemlerden bağımsız olmasına rağmen, elde edilen verilerin yeni doğan gezegen sistemlerine dair eşsiz bir pencere açtığını vurguladı. Ciesla, “Bu, gökbilimcilerin uzun süredir beklediği ve hayal ettiği bir gelişmeydi” diyerek çalışmaların önemini yineledi.
ESO’nun gelişmiş ALMA teleskop ağı kullanılarak elde edilen yüksek çözünürlüklü görüntülerde, HOPS-315’in gelişmekte olan gezegen sistemi, karanlık uzayda parlayan bir ateşböceği gibi görünüyor. Bu yıldızın etrafında kaç gezegenin oluşacağı henüz bilinmese de, McClure’a göre, eğer diskin büyüklüğü Güneş’inki kadar büyükse, sekiz veya daha fazla gezegenli bir sistem oluşması mümkün olabilir. “Dünyamız gibi yaşanabilir bir gezegenin ortaya çıkışını anlamak için daha fazla örneğe ulaşmamız gerekiyor,” diyen Merel van ’t Hoff ise, bu yeni keşiflerin gezegen oluşum süreçlerini daha iyi anlamamıza ve Dünya’nın ne kadar özel bir gezegen olduğunu sorgulamamıza kapı açacağını belirtti. Bu gelişmeler, gökbilim ve gezegen bilimleri alanında yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor.
