ABD’de geleceğin kuantum bilgisayarlarının temelini oluşturabilecek, yalnızca bir milimetrekare boyutundaki çip tanıtıldı. Boston Üniversitesi, Kaliforniya Üniversitesi ve Northwestern Üniversitesi’nden bilim insanlarının ortak çalışmasıyla geliştirilen bu yeni teknoloji, kuantum ışık üretimini ilk kez kompakt ve kararlı bir düzene taşıdı.
Boston Üniversitesi bloğunda belirtilenlere göre, çip, standart x86 ve ARM işlemcilerde de kullanılan geleneksel 45 nm CMOS teknolojisiyle üretildi. Bu sayede pahalı ve kırılgan laboratuvar sistemlerine ihtiyaç duymadan, kuantum ışığı üreten bileşenlerin seri üretimi mümkün hale geldi.
Çipin içinde yer alan 12 halka rezonatörü, dolanık foton çiftleri üretiyor. Daha önce yalnızca yüksek hassasiyetli ortamlarda üretilebilen bu fotonlar, kuantum hesaplama ve iletişim sistemlerinin temel yapı taşları arasında yer alıyor.
En büyük yenilik ise bu rezonatörlerin kararlılığında yatıyor. Sıcaklık değişimlerinden kolayca etkilenen bu sistemler, çipin içine entegre edilen fotosensör, mikro ısıtıcı ve kontrol devreleri sayesinde senkronize çalışabiliyor. Harici dengeleyicilere gerek kalmadan, tüm elemanların otomatik olarak ayarlanması sağlanıyor.
Boston Üniversitesi profesörü Miloš Popović, bu gelişmeyi şu sözlerle değerlendirdi:
“Bu, böylesine karmaşık hesaplama bileşenlerinin kitlesel kullanıcılar için üretilen işlemciler kadar kolay üretilebileceğini gösteren önemli bir gelişme.”
Proje, ABD Ulusal Bilim Vakfı’nın da aralarında bulunduğu çeşitli kurumlar tarafından destekleniyor. Ekibin bazı üyeleri şu anda Google X, PsiQuantum ve Ayar Labs gibi şirketlerde çalışıyor.
Bu minyatür kuantum ışık fabrikası, kuantum bilgisayarlarının ticarileşmesinde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
