Küresel enerji piyasası, “yasaklı” petrolü taşıyan gemilerin liman arayışı, ağır yaptırımlar ve jeopolitik gerilimler nedeniyle eşi benzeri görülmemiş bir tanker kriziyle karşı karşıya.
Mevcut filoların yetersiz kalması ve rotaların uzaması, navlun (nakliye) bedellerini %467 oranında artırırken, gemi sahiplerinin günlük kazancını astronomik seviyelere taşıdı.
Krizin Perde Arkası: 3 Ana Neden
Bloomberg ve Signal Ocean verilerine göre, dünyayı saran bu darboğazın temelinde üç ana faktör yatıyor:
-
Hayalet Filolar: Rusya ve İran, yaptırımları delmek için kurdukları “hayalet filolar” ile yüzlerce gemiyi meşgul ediyor. Bu gemiler, “yasak” petrolü kabul edecek liman ararken deniz trafiğini kilitliyor ve küresel arzdan gemi eksiltiyor.
-
Kızıldeniz Riski: Güvenlik tehditleri nedeniyle gemilerin rotalarını değiştirmesi, yolculuk sürelerini uzatarak gemi arzını daha da düşürüyor.
-
Yaşlanan Filo: Küresel süper tanker filosunun (VLCC) %44’ü 15 yaşın üzerinde. Eski gemilerin güvenlik riski nedeniyle kullanımı kısıtlanıyor.
Günlük Kazanç: 130 Bin Dolar
Tanker kıtlığı, nakliye ücretlerini rekor seviyelere çıkardı. ABD’nin Rus petrol devlerine uyguladığı son yaptırımların ardından fiyatlar fırladı:
-
Süper Tankerler (VLCC): Günlük kazanç 130.000 dolara ulaştı.
-
Suezmax Tankerleri: Günlük kazanç 80.000 dolar seviyesinde.
Yüzyıllık Gelenekler Bozuldu
Kriz o kadar derin ki, denizcilik sektörünün kuralları değişti. Normalde tersaneden yeni çıkan gemiler ilk seferlerinde “temiz” yakıt taşırken, artık Aliakmon I ve Energia Viking gibi dev gemiler, arz açığını kapatmak için doğrudan ham petrol taşımak üzere “boş” (yüksüz) şekilde binlerce mil yol gidiyor.
2026’ya Kadar Sürebilir
Analistler, tanker krizinin ve yüksek taşıma maliyetlerinin 2026 yılının ilk yarısına kadar devam edeceğini öngörüyor.
Kaynak: Bloomberg / Signal Ocean Verileri
