İstanbul’da bir görme engelli vatandaş, M9 Metro Hattı’ndaki sesli anons sisteminin erişilebilirlik standartlarına uygun olmadığını ve bu nedenle toplu taşıma hizmetinden eşit şekilde yararlanamadığını belirterek, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvuruda bulundu. Başvuruda, bazı metro vagonlarında sesli anonsların hiç yapılmadığı, bazı vagonlarda ise ses seviyesinin çok düşük olduğu ifade edilerek, bu durumun görme engelli bireyler için erişilebilirlik standartlarına aykırı olduğu ve engellilik temelinde ayrımcılık oluşturduğu öne sürüldü.
Sesli Anonsların Yapılmadığı Tespit Edildi
İBB iştiraki Metro İstanbul A.Ş., savunmasında, kullanılan yolcu bilgilendirme sisteminin teknolojik ömrünü doldurduğunu, yedek parça üretiminin sona erdiğini ve bu nedenle sistemin revize edilmesi gerektiğini belirtti. Ancak, TİHEK’in yaptığı inceleme sürecinde İstanbul Valiliği Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden alınan 18 Eylül 2025 tarihli raporla, M9 hattında güzergah, durak, kalkış ve varış bilgilerine ilişkin sesli anonsların yapılmadığı tespit edildi. Bu durum, görme engelli bireylerin toplu taşıma hizmetlerinden eşit şekilde faydalanmalarını engelleyen bir sorun olarak belirlendi.
Erişilebilirlik Temel Bir İnsan Hakkıdır
TİHEK, erişilebilirliğin yalnızca teknik bir konu olmadığını, aynı zamanda temel bir insan hakkı olduğunu vurguladı. Kurul, kamu hizmetlerinden engelli bireylerin eşit şekilde yararlanmasını sağlamanın devletin pozitif yükümlülüğü olduğuna dikkat çekerek, İBB’nin metro hattındaki yolcu bilgilendirme sistemlerini erişilebilir hale getirmemesi nedeniyle engellilik temelinde ayrımcılık yapıldığına karar verdi.
204 Bin Lira İdari Para Cezası
TİHEK, ihlalin etkisi ve sonuçlarının ağırlığını göz önünde bulundurarak, İBB hakkında 204 bin 285 TL idari para cezası uygulanmasına hükmetti. Bu ceza, erişilebilirlik ve eşitlik ilkelerine uyulmaması nedeniyle İBB’ye yapılan en yüksek cezalardan biri oldu.
Bu karar, toplu taşıma hizmetlerinin engelli bireyler için erişilebilir hale getirilmesinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
